Spel: Ark Nova
Ontwerper: Mathias Wigge
Uitgever: White Goblin Games
Aantal spelers: 1-4
Opzettijd: ± 8 min. (inclusief 5 min. schudden, goed voor 4 potjes)
Speelduur: ± 50-55 min.
Winconditie: winst/verlies
AI/automa: nee
hoe het solospel werkt
Kies een plattegrond (A met extra startvoordeel, 0 zonder bijzondere regels of 1-8 voor een extra uitdaging), neem 8 kaarten -- kies er 4 --, 25 munten en 4 medewerkers (1 beschikbaar, 3 plat tot je ze vrijspeelt). Zet je pionnen op 0 conservatie, 1 reputatie en afhankelijk van je gekozen moeilijkheidsgraad op 20 (makkelijk), 10 (normaal) of 0 ('een uitdaging') populariteit. Pak het solobordje en plaats 7 blokjes van een andere kleur dan de jouwe onder elkaar op de linkerrij.
In het spel heb je 5 mogelijke acties, die als kaarten onder je plattegrond liggen. Als je een actie kiest, dan is de sterkte daarvan afhankelijk van de positie van de kaart; nadat je de actie hebt uitgevoerd verplaats je één steen op het solobordje naar rechts en plaats je de actiekaart op plek 1, de rest schuift op naar rechts. Zo zijn net gespeelde acties zwakker dan acties die je al even hebt laten liggen.
Doel van het spel is om je conservatiespoor en je populariteitsspoor te laten kruisen. Is het verschil tussen de twee nog negatief, dan heb je verloren; bij 0 of een positief verschil heb je gewonnen.
Populariteit (en daarmee je inkomsten) vergroot je door dieren in je dierentuin te spelen. Dat is niet altijd even makkelijk; dieren hebben een hok nodig van de goede grootte die mogelijk ook nog naast een bepaald type terrein ligt, en hebben bepaalde eisen voor al aanwezige symbolen in je dierentuin. Je plek op het conservatiespoor verhoog je door dieren uit te zetten in het wild, aan fokprogramma's mee te doen of -- iets minder thematisch -- gewoon van één continent of soort veel kaarten te spelen.
soloregels
De spelregels zijn heel fijn gestructureerd, en dat geldt ook voor de soloregels achterin, al zorgden de symbolen op het solobordje lang voor verwarring (ik ben er nog steeds niet uit waarom er een zandloper op de zesde plek staat). Ook onduidelijk in het begin: wat er in de extra woordenlijst te vinden was, en wat ik nog gewoon moest nazoeken in de spelregels. Wel fijn: de overzichtskaart vol symbolen.
verdwenen in solo
Dit is vooral sets verzamelen in combinatie met een tegellegspel, maar er is meer -- ik schakel deels over op de Engelse terminologie --, want er zijn tech tracks, er is drafting, je kunt contracten vervullen, er zijn bonussen te verkrijgen aan het eind, en je kunt kiezen uit 10 verschillende plattegronden (variabele opzet). Is er allemaal ook in een solopotje Ark Nova, maar het pauze- en eindspelsysteem is wel anders.
Met meer spelers is er een steen op een pauzespoor dat vooruitgeholpen wordt door bepaalde acties. Tijdens een pauze reset je een aantal onderdelen en krijg je uitbetaald, waarna je in een multiplayer-potje vrolijk voort ploetert tot het moment dat iemand zijn twee sporen laat kruisen, dan is het einde oefening.
In solo heb je een solobordje waarop blokjes liggen. Bij elke actie zet je een blokje van links naar rechts. Heb je het laatste blokje verplaatst? Dan is het pauze. Onderdeel van de solopauze is het wegnemen van één van de blokjes zodat je de ronde erop één actie minder hebt voor het pauze is. Zo duren de solorondes steeds één actie korter, tot een ronde nog maar uit twee acties bestaat, waarna het spel is afgelopen. Een solopotje Ark Nova bestaat dus altijd uit 27 acties, en duurt stukken minder lang dan wanneer je met meer mensen speelt.
sologedachten
positief
Dit is mijn geliefde Planet Zoo in bordspelvorm, zonder de bugs en al het besturingsgedoe. Hoeveel ik ook hou van Planet Zoo, het is wel schermtijd na een lange dag werken, dus Ark Nova zet ik sneller op tafel. Oké, je ziet de dieren in Ark Nova niet rondlopen, en je krijgt geen kleintjes als je een goede match bij elkaar zet in een verblijf, maar dat doet niets af aan het gevoel dat je echt een dierentuin aan het vullen bent met dieren, liefst nog een beetje thematisch (veel dieren die water bij hun verblijf nodig hebben of juist rotsen, zo veel mogelijk grote dieren of vooral veel dieren uit bijvoorbeeld Azië) zodat je je conservatiepunten kunt opkrikken.
Ark Nova is een ontzettend thematisch spel. Ik weet dat sommigen erover vallen, maar persoonlijk vind ik stockbeeld in plaats van illustraties supergoed werken voor het echte dierentuingevoel. Beelden van medewerkers zijn natuurlijk niet zo interessant, maar mooie foto's van bijzondere dieren? Geef me meer! En dan nog iets: Ark Nova is geen goedkoop spel, en unieke illustraties voor alle 240 kaarten (212 dierentuinkaarten, 12 startconservatiekaarten, 11 eindtellingkaarten en de 5 verschillende actiekaarten) hadden de verkoopprijs van dit spel enorm opgedreven.
Nog los van het prima stockbeeld is de vormgeving uitstekend gedaan. Het speelbord is dubbelzijdig bedrukt en je kunt de oriëntatie kiezen die voor jouw opzet het beste werkt. Ja, dat betekent dat je als solospeler recht voor een speelbord zit dat op jou alleen georiënteerd is. Het pauzespoor -- dat je verder niet gebruikt in het solospel -- heeft een fijn symbolisch overzicht van de pauzestappen die je moet nemen, en op je plattegrond staan reminders voor inkomsten en bouwvoorwaarden.
Ik ben dol op de kettingreacties die je af en toe veroorzaakt. Ga je vooruit op het reputatiespoor? Dan krijg je misschien wel een stap op het conservatiespoor cadeau, waar je een universiteit als bonus krijgt, waarmee je je tweede universiteitsvakje afdekt op je spelersbord en je een van je acties mag upgraden. Genieten.
De vijf actiekaarten werken soepel en overzichtelijk. Actiekaarten verschuiven en worden sterker naarmate je andere acties gebruikt. Het is een enorme puzzel om in de 27 acties die je in een solopotje hebt, zo efficiënt mogelijk gebruik te maken van de sterkte van je acties, en ik ben dol op efficiëntiepuzzels. Kun je nog een samenwerkingsactie doen in deze ronde, om zo iets goedkoper een donatie te doen (in ruil voor een conservatiepunt) voordat een soloblokje weer een donatieplek afdekt? Of wacht je tot na de pauze omdat je een sponsorkaart kunt spelen die je wat inkomen oplevert, ook al moet je je enige X-fiche uitgeven om de kracht van je sponsoractie op te waarderen? Ook hier: genieten.
Je hebt geen automa om te managen, en toch is er een winst-verliesvoorwaarde, namelijk wanneer je erin slaagt om je reputatiepion door je conservatiepion te laten kruisen. Het zorgt voor een soepel spel waarin je helemaal in je eigen dierentuin kunt opgaan, zonder je druk te hoeven maken over tijdrovende automa-acties. Ja, als ik op 10 populariteit begin win ik inmiddels meestal en wordt het toch een soort 'verbeter je eigen score', maar bij een start met 0 populariteit -- zeker wanneer ik kies voor plattegrond 1 of hoger -- kom ik tot nu toe bij lange na niet in de buurt van mijn conservatiepositie. Ik heb dus nog heel veel potjes te gaan voor ik de 'uitdaging' in de spelregels kan afstrepen.
Over die plattegronden: er zijn er 10 verschillende (zie hierboven) en allemaal zorgen ze ervoor dat je je strategie moet aanpassen. Een groot pluspunt voor iemand zoals ik, die potje na potje in eenzelfde strategie kan wegzakken; nu word ik gedwongen om elk spel mijn strategie te herzien. Het zorgt voor een flinke herspeelbaarheid.
Op Boardgamegeek staat de zwaarte nu op 3.75, maar als Ark Nova al zo zwaar is dan voelt het niet zo: je moet wel veel dingen in de gaten houden maar de principes zijn duidelijk en je ziet snel genoeg wat jouw dierentuin nodig heeft. Je hebt heel overzichtelijk je vijf acties waaruit je kunt kiezen, en je houdt je kaarten op hand en de kaarten in het open aanbod in de gaten.
negatief
Ik heb hier geen moeite mee, maar er is niets echt vernieuwends aan dit spel. Het scoremechanisme met de twee tegengestelde sporen zit ook in Rajas van de Ganges, er zijn talloze spellen waarin je gebieden afdekt met tegels en daar bonussen voor ontvangt, set collection is ook niets nieuws en inderdaad, het geheel doet aardig aan Terraforming Mars denken -- op het thema na natuurlijk, en drafting heeft ook een minder grote rol. Is dat erg? Misschien als je soortgelijke spellen al hebt, maar Terraforming Mars heb ik alleen op Steam (waar de graphics stukken beter te doen zijn, want daar vind ik het stockbeeld wel vrij verschrikkelijk), en Rajas van de Ganges heeft geen officiële solomodus, om maar een paar weerleggingen te noemen.
Er zijn heel veel kaarten. Schudden kost even tijd, maar dan kun je zeker 4 en soms zelfs 5 potjes Ark Nova doen met je stok kaarten. Dat scheelt natuurlijk opzettijd, maar het zorgt er ook voor dat je echt pech kunt hebben met kaarten. Bijvoorbeeld wanneer je een beginhand trekt met alleen maar conservatie- en sponsorprojecten, of met dierkaarten met zulke hoge speeleisen dat je ze ergens in ronde 4 pas kunt spelen. Een nadeel als je let op hoe belangrijk het verzamelen van sets dieren is -- zo veel mogelijk dieren uit Afrika, zo veel mogelijk primaten, zo veel mogelijk dieren die rotsgebied naast hun verblijf nodig hebben --, en dan kan het voorkomen dat je de twee eindtellingkaarten die je geen van beide punten opleveren. Of je hebt pech met de startconservatiekaarten en trekt het hele spel amper conservatiekaarten. Het zorgt voor het gelukselement in Ark Nova, maar die geluksfactor kun je wel wat verkleinen door je kaartenactie snel op te waarderen.
Het duurde even eer ik de actiekaarten 'samenwerking' en 'sponsoring' uit elkaar kon houden. De symboliek is helder genoeg, maar een lege vergaderzaal schreeuwt nu eenmaal niet bepaald samenwerking, en ik associeer iemand die ergens op een terras een beetje op een tablet zit te tikken niet met sponsoring.
Dit doet werkelijk waar niets af aan het spel zelf, en niet iedereen is zo'n taalnazi als ik, maar ik erger me altijd scheel aan spelfouten in een handleiding en/of spel. Dt-fouten, samentrekkingsfouten en o, laten we 'federale toelage' alsjeblieft gewoon overheidssteun noemen.
En in de categorie klein leed: als ik tijdens een pauze de kaarten in het aanbod verschuif, stoot ik regelmatig tegen mijn populariteitspion. Populariteitspunten zijn gelukkig wel altijd te reconstrueren, en het is heel goed mogelijk dat motorisch beter onderlegde spelers dit probleem gewoon niet hebben.
huisregels
Ik heb grote moeite met onthouden of ik het blokje op het solobord al heb omgezet, en was halve potjes bezig met reconstrueren hoeveel acties ik had gedaan sinds de laatste pauze. Dus heb ik mezelf aangewend om de actiekaart onder het solobordje te leggen als ik een actie kies, en meteen een blokje om te zetten. Niet helemaal waterdicht, maar het is beter dan niks.
oordeel
Ik was een beetje bang voor een gehypet spel, maar die angst was absoluut onterecht. Ja, het lijkt op Terraforming Mars, maar Ark Nova speelt een stuk relaxter in solo; je wordt niet afgekapt als je binnen een aantal ronden bepaalde doelen niet hebt behaald. Nee, in Ark Nova wordt weinig nieuws geïntroduceerd als het gaat om mechanismen, maar de mechanismen die gekozen zijn voor dit spel passen uitstekend bij het thema, en het thema is overal goed in doorgevoerd. En dan die fijne overzichtelijke acties, het systeem van sterker wordende acties, de mogelijke kettingreacties en de eerdergenoemde efficiëntiepuzzel. Het maakt van Ark Nova een soepel, uitdagend en thematisch sterk solospel, waarbij je een uur lang volledig in je eigen dierentuin kunt opgaan. Of een paar uur lang, want dierentuinen bouwen werkt nu eenmaal verslavend, en een nieuw spel is zo opgezet.
Comments